به گفته فاضلی، داروی استامینوفن کدئین جزء داروهای مخدر و خارج فهرست داروهای بدون نسخه بوده و فروش بدون نسخه آن ممنوع است، اما با توجه به فروش بدون نسخه این دارو در داروخانهها میزان کدئین این قرصها به نصف کاهش مییابد تا امکان سوءاستفاده از این قرصها کمتر شود. اما آیا این میتواند راهکاری منطقی برای مبارزه با سوء مصرف دارو باشد و آیا اصولا کاری علمیو منطبق با استانداردهای بینالمللی است.
مهرداد رضایی، مدیر اطلاع رسانی معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، در گفتگو باهمشهری میگوید: این کاهش میزان کدئین در قرصهای استامینوفن کدئینه، در واقع نوعی برگشت به حالت اولیه محسوب میشود، چرا که تاحدود 4 یا 5 سال پیش هم استامینوفنهای کدئینه با میزان 8 میلی گرم کدئین در 300 میلی گرم استامینوفن تولید میشد که براساس یک سری تحقیقات انجام شده در همان زمان، تصمیم به افزایش میزان ماده کدئین به 20 میلی گرم در 300 میلی گرم گرفته شد.
وی همچنین در توضیح کاهش مجدد میزان ماده مخدر کدئین در این قرصها میگوید: جالب است بدانید که از آن زمان تا به حال افزایشی در میزان مصرف استامینوفن معمولی نداشتهایم، در حالی که مصرف نوع کدئینه آن به طرز معناداری افزایش یافته است.
به گفته رضایی، بنا بر همین آمارها و همچنین بر اساس نتایج نشستهای تخصصی که توسط متخصصان و فوق تخصصهای درد و متخصصین نظارت بردارو و مواد مخدر انجام شد، برای کاهش سوءاستفاده، تصمیم نهایی برکاهش میزان ماده کدئین در قرصهای استامینوفن به میزان 10 میلی گرم گرفته شد که دوز مناسب و رایجی در تمام دنیاست.
دکترعباس شفیعی، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم با استقبال از اقدام وزارت بهداشت میگوید:کدئین مادهای است که اثرتسکینی استامینوفن را افزایش میدهد، اما به طورمعمول نیازی به استفاده از انواعی از استامینوفن که کدئین هم داشته باشد نیست.
به اعتقاد وی، بسیاری از مردم بدون نیاز به مسکنی قوی تر از استامینوفن معمولی و تنها به دلیل اینکه تصورمیکنند انواع کدئینه اثر بخشی سریعتری دارند از این قرصها استفاده میکنند و در بسیاری از دردها اصولانیازی به مصرف کدئین نیست.
به گفته دکتر شفیعی، این طرح توجیه علمیدارد چرا که مصرف بی رویه دارو در ایران، امری اثبات شده است و در حالی که قوانین کنترل برمصرف دارو در تمام دنیا قوانین سخت گیرانهای است این قوانین درایران چندان که باید از ضمانت اجرایی بالایی برخوردارنیست، لذا این کاهش دوز میتواند گام موازی و مثبتی جهت کاهش سومصرف باشد.
در اینجا سؤالی دیگری هم مطرح میشود و آن این است که شاید این کاهش کدئین باعث افزایش مصرف میزان بیشتری از این قرص شود و علاوه بر وارد شدن میزان بیشتری استامینوفن به بدن افراد، آسیبهای کبدی به دنبال داشته باشد.
دکترغلامرضا توگه، فوق تخصص خون و انکولوژی، این سوال را اینگونه پاسخ میدهد: این موضوع چیزی نیست که قابل پیش بینی و محتمل باشد و بعید است که افراد برای دریافت کدئین پس از این به استامینوفن رجوع کنند چرا که آسیبها و عوارضی را به دنبال دارد.
دکتر سعید واقفى، دبیر انجمن داروسازان ایران، با اشاره به اینکه استامینوفن ساده ترین مسکن موجود در بازار است میگوید: اگر استامینوفن بیش از 10گرم در روز مصرف شود سبب تجمع در کبد مى شود، چرا که دارو به عنوان عنصرى بین غذا و سم است و تنها در صورت مصرف صحیح، نجاتبخش خواهد بود، اما در غیر این صورت مصرف نادرست آن همانند سمى مهلک و کشنده است. با تمام این اوصاف به نظر میرسد کاهش کدئین موجود در استامینوفن کدئین، همچنان این دارو را از لیست داروهایی که فقط با نسخه عرضه میشود، خارج نمیکند.
دکتر واقفی در خصوص ممنوعیت فروش ترامادول، استامینوفن کدئین و الکل سفید بدون تجویز پزشک در داروخانه میگوید: این ممنوعیت از گذشته وجود داشته و قطعا در صورت انجام تخلف، بعد از سه بار توبیخ کتبی مسئول داروخانه، چنانچه بار دیگر این وضعیت تکرار شود، منجر به تعلیق پروانه و قطع سهمیه دارویی آن داروخانه خواهد شد.
وی تاکید میکند که برای انجام نظارتهای پیشگیرانه بیشتر، در برخی موارد بازرسان دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، به عنوان مراجعه کننده وارد داروخانه شده و تقاضای تهیه بدون نسخه برخی داروها را داشتهاند که همین امر منجر به شناسایی متخلفین شده است.